«Ραβάσια Μεγίστης Λαύρας 1912-13, Η περίοδος της απελευθέρωσης του Αγίου Όρους και των ρωσικών διεκδικήσεων»
Η λέξη «ραβάσια», που θυμίζει βέβαια τα «ραβασάκια» των ερωτευμένων, δεν γνωρίζω πώς ετυμολογείται. Πιθανώς προέρχεται από το τουρκικό «ρεβάς», που σήμαινε ξύλινη πλάκα στην οποία σημειώνονταν αριθμητικοί υπολογισμοί ή κάτι τέτοιο. Στο χώρο του Αγίου Όρους πρόκειται για τα γράμματα που αντάλλασσαν οι μονές με τους Αντιπροσώπους τους στις Καρυές, στην Ιερά Κοινότητα. Γράμματα - κανονικές εκθέσεις πεπραγμένων για να μην πω ανταποκρίσεις - γραμμένα σε δίφυλλες κόλλες μεσαίου μεγέθους, τα οποία, φαντάζει ασύλληπτο σήμερα, αλλά έτσι ήταν, έφευγαν μία ή και δύο φορές τη μέρα ανάλογα με τις απαιτήσεις της επικαιρότητας. Τόσο ο Αντιπρόσωπός της στις Καρυές όσο και οι ιθύνοντες της Μονής εντός των τειχών όφειλαν να καταγράψουν ό,τι συνέβαινε ώστε η κάθε πλευρά να γνωρίζει τι έχει συμβεί στο χώρο της άλλης. Το αποτέλεσμα είναι, θα έλεγα, θεαματικό. Έχουμε στη διάθεσή μας ανεπανάληπτες μαρτυρίες της ζωής στο Άγιον Όρος μόνο από τα ραβάσια, φυσικά για τις περιόδους που αυτά καλύπτουν. Στην περίπτωση της Μεγίστης Λαύρας τηρούνται, αν θυμάμαι καλά, από τα μέσα του 19ου μέχρι μετά τα μέσα του 20ου αιώνα, μέχρι τότε δηλαδή που σταμάτησε η αλληλογραφία, αφού απλουστεύτηκε η μετακίνηση του Αντιπροσώπου.
