Καλή Σαρακοστή

Νέο στάδιο πνευματικού αγώνα ανοίγει πάλι μπροστά μας. Αρχίζει η αγία και μεγάλη σαρακοστή και η εκκλησία  καλεί τα παιδιά της να συμμετέχουν σ' αυτήν την κοινή προσπάθεια.

Ακούγεται παρήγορη και ελπιδοφόρα η πρόσκληση: "εμείς νηστεύουμε. Έλα και συ μαζί μας να προσπαθήσεις".

Παρηγοριά είναι η κοινή προσπάθεια. Ελπίδα είναι η πίστη στον Θεό και η προσμονή της Αναστάσεως.

Η νηστεία είναι ένα στάδιο πνευματικού αγώνα για τον χριστιανό. Αγωνίζεται και προσπαθεί να δυναμώσει τον πνευματικό του κόσμο. Χωρίς πνευματική δύναμη επικρατεί εσωτερική παγωνιά στον άνθρωπο, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να διαχειριστεί ούτε και τα πιο απλά ζητήματα. Επικρατεί σύγχυση μέσα του και δεν τον αφήνει να αποφασίζει ο ίδιος για τον εαυτό του.

Η νηστεία είναι μια ευκαιρία για τον χριστιανό όχι μόνο να στερηθεί κάποιες τροφές. Αυτό από μόνο του δεν έχει κανένα ώφελος και νόημα. Η νηστεία βοηθά τον άνθρωπο να πάρει ξανά τον έλεγχο του εαυτού του. Να μπορεί να τον διαχειριστεί, να τον καθοδηγήσει, να αντιλαμβάνεται εγκαίρως τα λάθη του και να τα διορθώνει.

Η νηστεία δεν αφορά την τροφή, δεν περιορίζεται μόνο στο στομάχι, αντιθέτως αφορά όλο το είναι του ανθρώπου. Όλες τις αισθήσεις μέσω των οποίων δέχεται αναρίθμητα ερεθίσματα, τα οποία καλείται να τα διαχειριστεί.

Η νηστεία είναι ευκαιρία επανεκκίνησης για τον πνευματικό άνθρωπο. Μέσα από την αναγνώριση των προσωπικών λαθών οδηγείται στην μετάνοια.

Η μετάνοια είναι η λύση με την οποία μπορεί ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει κάθε του πρόβλημα. Η μετάνοια είναι η αποδοχή της αλήθειας, η οποία οδηγεί στην ανάληψη των προσωπικών ευθυνών, κάτι το οποίο εσκεμμένα το αποφεύγει ο άνθρωπος. Δειλιάζει μπροστά στις ευθύνες του και γι αυτό προτιμά πάντα να ρίχνει την ευθύνη στον άλλον.

Χωρίς μετάνοια όμως δεν διορθώνεται η κατάσταση. Ιδού λοιπόν η ευκαιρία για τον κάθε Χριστιανό. Η περίοδος της μεγάλης σαρακοστής αρχίζει. Η αγάπη για τον εαυτό του, η οποία μεταφράζεται και αγάπη για τον πλησίον, θα φανεί μέσα από την προσπάθεια. Η νηστεία μας δίνει το δικαίωμα για αυτήν την προσπάθεια. Δική μας η επιλογή να αρπάξουμε αυτήν την ευκαιρία και να ξεκινήσουμε την προσπάθεια.

Ας ξεφύγουμε από  τα πρέπει και τις τυπικές υποχρεώσεις. Η Σαρακοστή δεν είναι έθιμο, δεν είναι ετήσια γιορτή, δεν είναι ευκαιρία να φάμε σαρακοστιανά για το καλό. Είναι αφορμή για αγώνα προσωπικό. Είναι αφορμή για επανεκκίνηση. Είναι αφορμή για μετάνοια. Το οφείλουμε στον εαυτό μας. Τον αδικούμε συνεχώς, έχοντάς τον αγκιστρωμένο σε μια ψεύτικη τυπική πραγματικότητα, η οποία μάλλον "βολεύει". 

Η ελπίδα της Αναστάσεως ας γίνει αφορμή πνευματικού αγώνα για όλους.

Καλή Σαρακοστή!

+αρχ. Βαρθολομαίος

Καθηγούμενος Ι. Μονής Εσφιγμένου

Κυριακή Απόκρεω

Βρισκόμαστε στην τρίτη Κυριακή του Τριωδίου, των Απόκρεω, όπως έχει ονομάσει η Αγία μας Εκκλησία αυτήν την ημέρα. Είναι η τελευταία Κυριακή που καταλύεται κρέας από τους χριστιανούς, οι οποίοι προετοιμάζονται για την νηστεία της μεγάλης τεσσαρακοστής.

Στην σημερινή Κυριακή έρχεται σε τελεία αντίθεση, το πνεύμα που μας παρουσιάζει η Εκκλησία με το πνεύμα που έχει επικρατήσει και έχει γίνει πλέον παράδοση, δηλαδή του ξέφρενου πανηγυριού, με τις μάσκες και με τις σερπατίνες.

Καλό είναι όμως να γίνεται μια προσπάθεια ερμηνείας και υπενθύμισης του πνεύματος των ημερών.

Εορτάζει ο κόσμος και χαίρεται με την Τσικνοπέμπτη, λες και θα νηστέψει μετά, και "τρέχει να προλάβει", για το καλό. Τρέχει σε αποκριάτικα πάρτυ, για να είναι μέσα στο πνεύμα των ημερών, πάλι για το καλό, όπως ακούγεται από πολλούς. 

Δεν κατηγορώ τίποτα, αντιθέτως είμαι υπέρμαχος σε κάθε αφορμή χαράς, φθάνει να μην είναι πρόσκαιρη και να χάνεται εύκολα. Η υπενθύμιση πάντα μας δίνει τροφή για σκέψη.

Έχει αναρωτηθεί κάνεις άραγε ποιο είναι το πραγματικό νόημα και πνεύμα των ημερών; Τι σημαίνει, έστω και ετυμολογικά, σαν λέξη η αποκριά;

Όλοι γιορτάζουν μία γιορτή χωρίς όμως να γνωρίζουν γιατί πραγματικά υπάρχει αυτή η γιορτή.

Στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα ακούμε την περικοπή που μιλάει για την μέλλουσα κρίση. Τα ψαλτικά μέλη της ακολουθίας εκθειάζουν αυτήν τη στιγμή: "Ω ποία ώρα τότε, και ημέρα φοβερά, όταν καθίση ο Κριτὴς επὶ θρόνου φοβερού!"

Γεννάται εύλογα το ερώτημα, αν ταιριάζει το πνεύμα της μέλλουσας κρίσης με χορό και πανηγύρι; Αν αυτή η μέρα είναι ημέρα για να φοράμε μάσκα ή μία υπενθύμιση  ότι πρέπει να κοιτάξουμε τον εσωτερικό μας κόσμο και να βγάλουμε την μάσκα του υποκριτή που φοράμε στη ζωή μας;

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι τελικά σαν άνθρωποι, ως λογικά όντα, δεν κατανοούμε το συμφέρον και τη χαρά μας. Το αποτέλεσμα είναι να χάνουμε τις ευκαιρίες  εσωτερικής προετοιμασίας που μας δίνονται, ώστε να αντέχουμε και να μπορούμε να διαχειριζόμαστε κάθε στιγμή της ζωής μας.

Ο Δίκαιος Κριτής δεν θα μας ρωτήσει ποτέ γιατί αμαρτήσαμε. θα μας ρωτήσει όμως γιατί δεν προσπαθήσαμε. Αυτό το οποίο θα είναι και το κριτήριο για να κερδίσουμε την εύνοια  του Δίκαιου Κριτή είναι αν εφαρμόσαμε στη ζωή μας την εντολή της αγάπης. Αυτή  όμως η εντολή περνά μέσα από την αγάπη προς τον πλησίον. 

"Να αγαπήσεις τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου!" 

Η ανιδιοτελής αγάπη δεν περιορίζεται σε πρόσωπα, στιγμές και καταστάσεις. Τα ξεπερνά, θέτοντας τα δικά της όρια, που ξεπερνούν την ανθρώπινη λογική. Να σε σταυρώνουν και συ να συγχωρείς, να αγαπάς και να εύχεσαι ακόμη και για τον εχθρό σου.

 Δεν μπορείς να λες ότι αγαπάς τον Θεό και απεχθάνεσαι τον πλησίον σου, αφού ο πλησίον είναι εικόνα Θεού.

Δεν έχει νόημα η νηστεία αν δεν συνοδεύεται από πράξεις αγάπης προς τον πλησίον.

Αναφέρει χαρακτηριστικά η σημερινή ευαγγελική περικοπή: "τότε αποκριθήσεται αυτοίς λέγων· αμὴν λέγω υμίν, εφ᾿ όσον οὐκ εποιήσατε ενὶ τούτων των ελαχίστων, ουδὲ εμοὶ εποιήσατε."

Συνεπώς σύμφωνα με τα παραπάνω κατανοούμε το απλό νόημα της ημέρας. Προετοιμαζόμαστε για έναν αγώνα, αυτή την περίοδο της σαρακοστής, και για να έχει νόημα αυτός ο αγώνας θα πρέπει να συνοδεύεται και από κάποιες προϋποθέσεις. Βασική προϋπόθεση είναι η αγάπη μέσα στην οποία εμπεριέχεται και η αρετή της φιλανθρωπίας. Η αγάπη ολοκληρώνεται μέσα από τον πλησίον. 

"και αποκριθεὶς ο βασιλεὺς ερεί αυτοίς· αμὴν λέγω υμίν, εφ᾿ όσον εποιήσατε ενὶ τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοὶ εποιήσατε.

και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωὴν αιώνιον."

Βρισκόμαστε προ των πυλών της μεγάλης τεσσαρακοστής. Η Αγία μας Εκκλησία ως στοργική μητέρα ενδιαφέρεται για τα παιδιά της και μας δίνει την ευκαιρία να αγωνιστούμε. Μας καλεί ελεύθερα να ακολουθήσουμε αυτό το δύσκολο μονοπάτι της προετοιμασίας και του αγώνα, με την σαρανταήμερο νηστεία, το οποίο όμως μονοπάτι, παρά την δυσκολία,  μυρίζει Ανάσταση!

Δική μας η επιλογή.

Καλή σαρακοστή.

+αρχ. Βαρθολομαίος

Καθηγούμενος Ι. Μ. Εσφιγμένου