Άνθιμος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ο Στ´



«Άνθιμος ο Στ', ο από Εφέσου, ο (από πατρίδος) Κουταλιανός, ανήρ ευπαίδευτος, δραστήριος και ικανώτατος».

Γεννήθηκε στη νήσο Κούταλη της Προποντίδας· απέκτησε μόρφωση και μόνασε στη Μονή Εσφιγμένου· χρημάτισε πρωτοσύγκελλος της μητροπόλεως Δέρκων και κατά το Νοέμβριο του 1829 εξελέγη μητροπολίτης Σερρών, από όπου μετατέθηκε στην Προύσα τον Ιούνιο του 1833 και στην Έφεσο τον Απρίλιο του 1837. Περιγράφεται γενικώς σαν άνθρωπος μορφωμένος, ικανός και δραστήριος, αλλά χαρακτηρίζεται από άλλους πονηρός και ίσως φιλοχρήματος.

Πρώτη Πατριαρχία
Μια εβδομάδα μετά τον θάνατο του Μελετίου Γ΄ συνήλθαν οι αρχιερείς της βασιλεύουσας και την 4η Δεκεμβρίου 1845 εξελέγη πατριάρχης ο μητροπολίτης Εφέσου Άνθιμος Ιωαννίδης. Έμεινε στο θρόνο μέχρι την 18η Οκτωβρίου 1848, οπότε παυθείς αποσύρθηκε «υψηλώ προσκυνητώ εγγράφω κελεύσματι περιέχοντι τας αιτίας της εκπτώσεως αυτού» και άλλοτε διέμενε στην Κωνσταντινούπολη, άλλοτε περιόδευε στο Άγιον Όρος κατά την περίσταση. Ως Πατριάρχης εξέδωσε δύο από τις κανονικές διατάξεις του. Η μία έχει αντικείμενο την επιστροφή στην Ορθοδοξία των εν Αμίδη (Δεαρβεκίρ) ουνιτών. Επί του Ανθίμου του ΣΤ´ ανασυνεστήθη η αρχιεπισκοπή Πωγωνιανής και χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος ο κατόπιν άθλιος δραπέτης Μελέτιος (Απόδραμας), στον οποίο η Εκκλησία «προς ζωάρκειαν» δώρησε τη Μονή Μολυβδοσκεπάστου. Ο Άνθιμος εξέδωκε κατά τον Δεκέμβριο του 1845 κανονισμό των σχολείων της δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριάρχου και κατά το Νοέμβριο του 1846 καταδίκασε την εισαγωγή της τετραφώνου μουσικής στους Ναούς.

Δεύτερη Πατριαρχία
Οκτώ ημέρες μετά τον θάνατο του Γερμανού εξελέγη πατριάρχης για δεύτερη φορά ο Άνθιμος ο Στ΄ που εφησύχαζε στο Χάσκιοϊ, μέχρι την 21η Σεπτεμβρίου του 1855, οπότε παύθηκε «υψηλώ εγγράφω κελεύσματι περιέχοντι και τας αιτίας της από των πατριαρχικών πραγμάτων παύσεως αυτού» και αποσύρθηκε και πάλι.

Τρίτη Πατριαρχία
Την 5η Σεπτεμβρίου 1871 εξελέγη το τρίτον ο Άνθιμος Οικουμενικός Πατριάρχης από την εκλογική συνέλευση, η οποία συνήλθε δύο φορές: α´) 22 Αυγούστου 1871, με σύνολο μελών 73, αρχιερατικά 17 και λαϊκά 56, και β´) 5 Σεπτεμβρίου 1871, με σύνολο μελών 97, αρχιερατικά 17 και λαϊκά 80. Από τον κατάλογο που στάλθηκε στην Υψηλή Πύλη (13) εξαιρέθηκαν δύο πρόσωπα: ο Κύπρου Σωφρόνιος και ο Χίου Γρηγόριος (11). Κατά την β´ συνεδρία της εκλογικής συνέλευσης, της 5ης Σεπτεμβρίου 1871, έλαβαν ψήφους ο τοποτηρητής Διδυμοτείχου Διονύσιος (51), ο Χαλκηδόνος Γεράσιμος (48) και ο πρώην ΚΠολεως Άνθιμος ΣΤ´ (47). Στον ναό εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης ο Άνθιμος ΣΤ´. Η εγκαθίδρυσή του έλαβε χώρα την 12ην Σεπτεμβρίου 1871.

Έμεινε στο θρόνο μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου 1873, οπότε παραιτήθηκε γιά «το βαθύ γήρας και των περιστάσεων το τραχύ» και αποσύρθηκε στο χωριό Κανδηλί του Βοσπόρου, όπου στις αρχές του έτους 1878 απεβίωσε εννενήντα ετών σχεδόν και τάφηκε στον περίβολο του εκεί ενοριακού ναού της θείας Μεταμορφώσεως. Ο πατριάρχης Άνθιμος παρέβηκε τις διατάξεις των κανονισμών περί σχηματισμού συνόδου, όμως συνέστησε κεντρική εκπαιδευτική Επιτροπή στο Πατριαρχείο· αναγνώρισε κανονικό αρχιερέα Πενταπόλεως τον Νείλο (τόν Εσφιγμενίτη) καθαιρεθέντα ως ιερέα από τον Γρηγόριο· εργάσθηκε προς βελτίωση των οικονομικών του Πατριαρχείου και μετά διετή παράβαση των κανονισμών δήλωσε κατά τον Αύγουστο του 1873, ότι τέλος ανελάμβανε να διοικήσει επί τη βάσει των κανονισμών. Η πορεία του Ανθίμου του ΣΤ´ στο βουλγαρικό ζήτημα κατ᾽ αρχάς δεν ήταν σωστή γιατί συγκοινώνησε με τους καθηρημένους βουλγάρους αρχιερείς, σαν να είχαν κανονική ιερωσύνη, μετά όμως τους καταδίκασε και συγκάλεσε μεγάλη τοπική Σύνοδο στην Κων/πολη, για να κηρύξει σχισματικούς το βουλγαρικό κλήρο και το λαό· μετά από λίγο κατηγορήθηκε ως συνεννοούμενος με τρίτους για διόρθωση της κατάστασης που δημιούργησε ο ίδιος. Ο Άνθιμος Στ´ ψύχρανε τις σχέσεις της Εκκλησίας Κων/πόλεως προς τις βόρειες Εκκλησίες και προς το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.

Ο Μητροπολίτης Εφέσου Άνθιμος κι έπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης το 1846, χορήγησε δέκα χιλιάδες γρόσια και πολλά άλλα στη Μονή Εσφιγμένου, όπως, επί παραδείγματι, πλήρωσε το κτίσιμο των δύο παρεκκλησίων του Καθολικού. Προς τιμήν του έγινε το παρεκκλήσι του Αγίου Ανθίμου Νικομηδείας στην πτέρυγα του Ηγουμενείου της Μονής, όπου και γίνονται οι κουρές των μοναχών.

Τάφος του Πατριάρχου Άνθιμου
Τάφος του Πατριάρχου Άνθιμου

Είσοδος Ναού Μετ/σεως Κανδύλι


Περίβολος Ι.Ν. Μετ/σεως Κανδύλι

Επιγραφή Πατρ. Άνθιμου

Επιτύμβια Πλάκα Πατρ. Άνθιμου