Γρηγόριοι Μητροπολίτες Μελενίκου


Ο Μητροπολίτης πρώην
Μελενίκου Γρηγόριος
Νέοι κτήτορες της Μονής είναι ο πρώην Μελενίκου Γρηγόριος ο οποίος συγκέντρωσε το 1704 ελέη από πολλές επαρχίες για την ανέγερση του Καθολικού της Μονής, και το 1719 διηύθυνε την
παρηκμασμένη Μονή.

Σε περγαμηνή του ΙΑ΄ αιώνος που περιέχει τον βίο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, διαβάζουμε σε χάρτινο φύλλο σημείωμα πού λέει ότι κατά την άλωση του Εσφιγμένου το 1533 από τους Τούρκους εφθάρη η περγαμηνή αυτή, «διό εις τους 1719 προεστεύοντος και κυβερνώντος συν Θεώ αγίω το παρόν Μοναστήριον του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου πρώην Μελενίκου κυρίου Γρηγορίου δια προσταγής του Πανοσιωτάτου κυρ Ησαΐου Δικαίου εσταχώθη υπό Γρηγορίου». Αυτός ο Μελενίκου Γρηγόριος είναι ο ίδιος που διατέλεσε Ηγούμενος στη Μονή της Θεοτόκου στη Χάλκη, ενώ πριν ζούσε σε Κελλί στην περιοχή της Μονής των Ιβήρων. Τούτου σώζεται και η από 11ης Ιουλίου 1728 διαθήκη, στην οποία αναφέρει ότι: «και άλλα πράγματα οσπητιακής ύλης ευρίσκονται εν τω κελλίω μου όπου είχον εις άγιον Όρος κατά τήν Μονήν των Ιβήρων δηλαδή ρουχικά, μπακηρικά, στρωσίματα, σκεπάσματα κλπ.».

Ο δεύτερος Μελενίκου Γρηγόριος (1830—1837) ο Ξηροποταμηνός, που πλήρωσε την αγιογραφία μέρους του Καθολικού καί την κάλυψη της στέγης του με μολύβδινες πλάκες το 1841, είναι αυτός που έκτισε και το Μετόχι της Μονής στην Κασσάνδρα και το Κονάκι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις Καρυές.

Από ενσφράγιστη χρεωστική απόδειξη της Μονής φαίνεται ότι επί Καθηγουμένου της Μονής Ευθυμίου, το 1819 στις 23 Δεκεμβρίου, είχε καλυφθεί το Καθολικό με μολυβδόπλακες, κατά την επανάστασιν όμως αφαιρέθηκαν από τους Τούρκους και επαναστεγάσθηκε από τον πρώην Μελενίκου Γρηγόριο. Γι' αυτόν αναφέρεται ότι αφού παραιτήθηκε και έπλεε από τη Μητρόπολή του προς την Μονή του Ξηροποτάμου, όπου είχε γίνει μοναχός, επειδή του ανήγγειλαν ότι περιπολούσαν πειρατές γιά να τον συλλάβουν, εισήλθε στην Μονή του Εσφιγμένου.


Σταυροθήκη του πρώην Μελενίκου Γρηγορίου του Β΄















Θαύμασε τόσο τη ζωή των πατέρων, ώστε κοινοβίασε εδώ, χωρίς να καμφθεί στις παρακλήσεις των Ξηροποταμηνών πατέρων που έφθασαν γιά να τον παραλάβουν και να τον μεταφέρουν στη Μονή τους. Αυτός κατανάλωσε στην Μονή όλη την περιουσία του, ύψους δέκα χιλιάδων οθωμανικών λιρών γιά να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες ανάγκες της.