Σε κλίμα βαθύτατης συγκινήσεως και με την παρουσία εκατοντάδων ατόμων τελέστηκε σήμερα ιερό μνημόσυνο στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου στο Χαλάνδρι, στη μνήμη του μακαριστού Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής του Εσφιγμένου Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου Κατσουλιέρη.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΑΡΤΟΥΜ ΚΑΙ ΠΑΝΤΟΣ ΣΟΥΔΑΝ ΔΙΑ ΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Μνήμη δικαίου μετ᾿ ἐγκωμίων»
Στὴν Τεσσαρακονθήμερο Μνήμη ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
τοῦ καὶ Καθηγουμένου
Τὸ νὰ γράφῃ κανεὶς λόγο γιὰ κεκοιμημένο δὲν εἶναι πάντοτε εὔκολα κατορθωτό. Κι αὐτὸ γιατὶ κάποιοι δὲν ἀρέσκονται νὰ διαβάζουν λόγους ἐπικηδείους ἢ ἐξοδικὰ λόγια γιὰ κάποιον ποὺ δὲν γνώρισαν ποτέ, ἢ δὲν πίστεψαν ἰδιαίτερα σ᾿ αὐτὸν ποὺ «ἐξῆλθε» ἀπὸ τὸν κόσμο τοῦτο...
Γι᾿ αὐτὸ θὰ ἀπευθυνθῶ στὰ πολλά του πνευματικὰ παιδιά, ποὺ βρῆκαν γαλήνη καὶ δρόμους σωτήριους, κάτω ἀπὸ τὸ πετραχήλι τῆς ἀγάπης τοῦ Γέροντος Χρυσοστόμου.
Καὶ δὲν θὰ γράψω αὐτὴ τὴ φορὰ τὴν ἀγάπη ποὺ πλημμύριζε τὴν ὕπαρξή του ὁλάκερη καὶ ἦταν τὸ χαρακτηριστικό του γνώρισμα, ἀλλὰ θὰ καταγράψω ὅσο μπορῶ πιὸ περιεκτικὰ τὸ μαρτύριο καὶ τὴ μαρτυρία τοῦ Γέροντα, μέσα στὸ Ἐκκλησιαστικὸ Σῶμα ποὺ ὑπηρέτησε ἐπὶ τόσα καὶ τόσα ἔτη. Κι αὐτὸ γιατὶ πιστεύω ὅτι ἡ ζωὴ καὶ ἡ μαρτυρία του ἔχουν πολλὰ καὶ πολλοὺς νὰ διδάξουν πρὸς στηριγμόν.
Σὲ χρόνια δύσκολα. Κατοχικὰ καὶ μετακατοχικά. Σὲ περιόδους διωγμῶν καὶ διώξεων!... Σὲ ἐποχὲς ὅπου στὸ Ἱερατικὸ Σῶμα ὅλα «τὰ ἔσκιαζε ἡ φοβέρα καὶ τὰ πλάκωνε ἡ σκλαβιά!...»
Ἡ φοβέρα ἑνὸς παραφρασθέντος καὶ μεταφρασθέντος κατὰ τὸ δοκοῦν κάθε φορά, πρὸς ἰδιοτελὲς συμφέρον, καὶ μὲ τὸ κάλυμμα πάντοτε γιὰ τὸ καλὸ τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ «μπαμπουλικοῦ νόμου» τῆς λεγομένης «ἔξωθεν καλῆς μαρτυρίας...»
Καὶ γιὰ νὰ γίνω πιὸ σαφὴς καὶ κατανοητός, θὰ ἀναφερθῶ σ᾿ αὐτὰ ποὺ σὲ ἀνύποπτο χρόνο, χρόνια πρίν, ὁ καλοκάγαθος Γέροντας μοῦ εἶχε ἐμπιστευθῆ. Πολλὲς καὶ διάφορες ἱστορίες-γεγονότα τοῦ προσωπικοῦ του μαρτυρίου.
Δὲν ἔχω τὴν ἄδεια καὶ τὴν εὐλογία του, ἰδιαίτερα σήμερα, νὰ ἀποκαλύψω «σημεῖα» καὶ γεγονότα μιᾶς ὁλόκληρης ζωῆς. Πολὺ ἐπιγραμματικὰ θ᾿ ἀναφερθῶ σ᾿ ἐλάχιστες ἀπ᾿ αὐτὲς τὶς σκληρὲς μέρες τοῦ μαρτυρίου, ξεφυλλίζοντας λίγες ἀπ᾿ τὶς σελίδες τοῦ προσωπικοῦ του αὐτοῦ ἡμερολογίου.
Ὁ Γέροντας Χρυσόστομος ἦταν ἕνα ἀπ᾿ τὰ πνευματικὰ ἀναστήματα τοῦ μεγάλου Ἱεράρχου τῆς Ἐλασσῶνος-τοῦ ἀπὸ ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πεντέλης κυροῦ Ἰακώβου Μακρυγιάννη. Ἑνὸς Ἱεράρχου ἀπ᾿ αὐτοὺς ποὺ πλήρωσαν τὰ πιστεύω τους μὲ τὴ ζωή τους!... ἢ μᾶλλον ἔδωσαν τὴ ζωή τους γιὰ τὴν πίστη τους στὸ Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία Του... κι ἔφυγαν ἀπὸ τὴ ζωὴ αὐτὴ «ἐν πικρίᾳ καὶ διωγμῷ»...
Ἡ φυγὴ ἦταν τὸ τίμημα αὐτῆς ἀκριβῶς τῆς πνευματικῆς του καταγωγῆς γιὰ τὸ νεαρὸ τότε Χρυσόστομο!... Ἔτσι τοῦ εἶχε πεῖ τότε κάποιος ἀδελφο-ἀνάδελφος ἀπὸ ἐπίσημη θέση... Κι ἔσκυψε τὴν κεφαλὴ κι ἔφυγε... Πῆγε στὴ λεγόμενη Ἑσπερία... Δέκα χρόνια ξενιτειᾶς, στὴν οὐσία ἐξορίας, χιλιόμετρα μακρυὰ κι ἀπὸ τὸ Λονδῖνο, στὸ Γιάρμουθ...
Ἐκεῖ, γιὰ νὰ ἐπιβιώσῃ, ἐργάσθηκε «ταῖς ἰδίαις χερσί!...» Τὸ τί προσέφερε ἐκεῖ καὶ τὸ πῶς διηκόνησε τὸν μεγάλο τότε Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηναγόρα Κοκκινάκη εἶναι ἕνα ὁλόκληρο κεφάλαιο ποὺ δὲν θὰ ἀναφέρω σ᾿ αὐτὸ τὸ κείμενο. Ὁ Θεὸς γνωρίζει κι ἔχει καταγεγραμμένη τὴ θυσία τῆς καρδιᾶς του...
Μὲ τὴ μεταπολίτευση ἔρχεται τελικὰ στὴν Ἑλλάδα. Ἐπανέρχεται γιὰ νἆναι κοντὰ στὸν ἅγιο πατέρα του, τὸν κυρ-Στέλιο, ποὺ τελειώθηκε σ᾿ ἕνα ἀναπηρικὸ καροτσάκι!... Κι ὁ Γέροντας τὸν πρόσεχε σὰν μικρὸ παιδί!... Τὸ τί σκηνὲς ἀπείρου μεγαλείου προσφορᾶς παιδιοῦ πρὸς πατέρα εἶδαν τὰ μάτια μου δὲν περιγράφεται...
Μ᾿ ἀναστεναγμὸ ψυχῆς μοῦ εἶχε πεῖ: «Ἂχ, χρυσάφι μου, νὰ μὴ περάσετε ποτέ, ἐσεῖς οἱ νεώτεροι, αὐτὰ ποὺ περάσαμε ἐμεῖς!...»
Ἀρχικὰ διορίσθηκε στὸν Ἱ. Ναὸ τοῦ Προφήτη Ἠλία στὴν Ἁγία Παρασκευή. Ὀργάνωσε τὴν Ἐνορία, ἀνακαίνισε τὸ Ναό, ὁ ὁποῖος ἐπὶ ἡμερῶν του ἐγκαινιάσθηκε· πολλὲς ψυχὲς ἔμαθαν τὸ τί σημαίνει πετραχήλι πνευματικοῦ, ἀγρυπνίες, γεγονότα ποὺ ἤδη ἄρχιζα νὰ ζῶ κοντά του. Πολλὰ θὰ μποροῦσα νὰ γράψω γιὰ τὴ ζωή, τὴ δράση καὶ τὴ διακονία του στὸ συγκεκριμένο Ναὸ τοῦ Προφήτη Ἠλία, ἀπὸ ὅπου δυστυχῶς καὶ πάλι ἔπρεπε νὰ φύγῃ, μὲ πιὸ «εὐγενῆ» τρόπο αὐτὴ τὴ φορά!...
Μεταβαίνει σὲ ἄλλο Προφήτη!... Στὸν Προφήτη Δανιὴλ τῆς περιοχῆς τοῦ Βοτανικοῦ γιὰ λίγο διάστημα καὶ ἀμέσως μετατίθεται στὸν Ἅγιο Μελέτιο Σεπολίων.
Ἐκεῖ σήμανε συναγερμὸ πίστης καὶ ἀγάπης στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων... Ἦταν «πυρπολητὴς» ψυχῶν ὁ Χρυσόστομος... Ἄνευ φανατισμῶν, ἀκροτήτων καὶ καθωσπρεπισμοῦ... Μάθαινε τοὺς πάντες πάνω ἀπ᾿ ὅλα νὰ ἀνάβουν καντήλι καὶ νὰ προσφέρουν θυμίαμα εὐχαριστίας στὸ Θεό.
Τί νὰ πρωτοθυμηθῶ καὶ τί νὰ πρωτογράψω γι᾿ αὐτὸν τὸν οὐράνιο ἄνθρωπο!...
Ἀπὸ τὸν Ὅσιο Μελέτιο ξαφνικὰ παίρνει τὴ μεγάλη ἀπόφαση!... Φεύγει γιὰ τὸ Ὄρος τὸ Ἅγιον! Πάει στὴν Παναγιὰ καὶ τὸ περιβόλι Της. Αὐτὴν ἀγάπησε ἐξ ὅλης του τῆς ψυχῆς καὶ στὴν ἀγκαλιὰ Αὐτῆς σήμερα ἀναπαύεται ἡ κουρασμένη του καρδιά!...
Μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἀπόφασή του, ὅλα τὰ παιδιά του ἔνιωσαν ἕνα κενό. Ὅμως ἐκεῖνος, ὅπως ἔλεγε χαρακτηριστικά, στὸν καθένα μας ἄναβε ἕνα κερὶ στὴν Παναγία, τὴ Μάνα μας, γιὰ νὰ τρέξῃ Ἐκείνη, ἀνάλογα τὸ κάθε πρόβλημα κάθε φορά, καὶ νὰ κάνῃ τὸ θαῦμα Της!...
Ὅταν μετὰ ἀπὸ κάποιο διάστημα θέλησα νὰ τὸν ρωτήσω ἂν νοστάλγησε κι ἂν ἀναπολῇ τὸν κόσμον καὶ τὰ τοῦ κόσμου, πῆρα τὴν ἀπάντηση τὴν τόσο διακριτικὰ καταλυτικὴ γιὰ μένα!...
«Μετάνιωσα γιὰ τὰ χαμένα χρόνια τοῦ κόσμου καὶ στὸν κόσμο!...»
Κι αὐτὸ τὸ εἶπε Ἐκεῖνος ποὺ πίστεψε κι ἀγάπησε τὸν κόσμο ὅσον ὀλίγοι...
Ἔτσι κύλησαν τὰ χρόνια στὸ Ὄρος μὲ τὸν Γέροντα Χρυσόστομο νὰ παίρνῃ τρεῖς λαμπάδες, λίγα λουλούδια καὶ νὰ πηγαίνῃ στὶς σκῆτες καὶ τὰ Μοναστήρια γιὰ νὰ ἐνισχύσῃ καὶ νὰ ἐνισχυθῇ!... μὲ τὴν εὐγένεια τῆς ψυχῆς ποὺ πάντοτε τὸν διέκρινε.
Ἔτσι ἔφθασε ἡ ὥρα, σεπτῇ ἐντολῇ τοῦ Πρώτου τῆς Ὀρθοδοξίας, νὰ καθίσταται ἡγούμενος τῆς μαρτυρικῆς αὐτῆς Ἱ. Μονῆς τοῦ Ἐσφιγμένου. Ἡ ζωή του ἀπὸ μαρτύριο σὲ μαρτύριο!...
Ὡς καλὸς ὑποτακτικὸς εἶπε τὸ «νἆναι εὐλογημένο» καὶ ἀνέλαβε τὸν δρόμο τοῦ μαρτυρίου-τοῦ πηδαλίου τῆς Ἱερᾶς καὶ ἱστορικῆς αὐτῆς Μονῆς στὴν ὁποία «οὐδέποτε εἰσῆλθε».
*
Γέροντα Χρυσόστομε,
«Ἐν οὐρανίοις θαλάμοις»
εὑρισκόμενος δέξου τοῦτα τὰ λόγια ἀπὸ ἕνα παιδί σου ποὺ σὲ ἀγάπησε καὶ πίστεψε μέσα ἀπὸ τὴ δική σου πίστη...
Ἀγαπήθηκες καὶ πολεμήθηκες ὅσον ὀλίγοι... Ἡ μαρτυρία σου θὰ μένῃ εἰς τὸν αἰῶνα!... Καὶ ὅσοι ἀκόμη δὲν ἔχουν καυτηριασμένη συνείδηση, θὰ ἐλέγχονται μέσα ἀπ᾿ αὐτὴν καὶ εἴθε ὁ ἔλεγχος αὐτὸς νὰ εἶναι λυτρωτικὸς γι᾿ αὐτούς...
Ἐσὺ ἤδη τοὺς ἔχεις συγχωρέσει ὅλους ἀνεξαιρέτως... Ἡ κακία δὲν εὕρισκε τόπο στὰ δικά σου μέτρα...
Κατακλείοντας, δύο ἀκόμη περιστατικὰ θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω. Τὸ ἕνα εἶναι τὰ ἀποκαλυπτήρια τῆς προτομῆς τοῦ συγγενοῦς του παπα-Ἠλία Μπερτόλη τὸ 2010. Ἡ χαρά του ἦταν ἀπερίγραπτη γι᾿ αὐτὸν τὸν Ἱεραπόστολο ἱερέα τῆς Νοτίου Ἀφρικῆς. Κι ἔγινε ἀκόμη πιὸ μεγάλη, ὅταν αὐτὰ τὰ ἀποκαλυπτήρια τὰ ἔκανε ὁ Πατριάρχης τῆς Ἀλεξάνδρειας καὶ πάσης Ἀφρικῆς, ὁ πολὺ ἀγαπητὸς στὸν Γέροντα, Κύριος Θεόδωρος ὁ Β΄.
Καὶ τὸ δεύτερο ἦταν ἡ μεγάλη του χαρὰ τὸ Νοέμβριο τοῦ 2004, ἡμέρα τοῦ Ἁγίου Φιλίππου τοῦ Ἀποστόλου, ὅταν προσῆλθε στὴν προσωπική μου Πεντηκοστὴ στὸ Κάϊρο μὲ ὅλη τὴν ἀδελφότητα καὶ μὲ δάκρυα στὰ μάτια, δάκρυα ἀγάπης καὶ χαρᾶς, συμμετεῖχε στὴν εἰς Ἐπίσκοπον χειροτονία μου!...
Τότε ἐνθυμοῦμαι νὰ τοῦ λέω: «Γέροντα, Ἐσὺ ἔπρεπε νὰ ἦσουν σ᾿ αὐτὴν τὴν ὥρα σήμερα...» Καὶ ἡ ἀπάντηση, πάντα μέσα στὴν ἀγάπη λουσμένη, μοῦ εἶπε χαρακτηριστικά: «Παιδάκι μου, μὴ τὰ λὲς αὐτά. Αὐτὰ εἶναι τοῦ Θεοῦ...Ἐσὺ προχώρα!...»
Ὅμως, ἂς σιωπήσω ἐδῶ, γιατὶ σὰν νὰ ἀκούω νὰ μοῦ λές: «Μή, μὴ λὲς τίποτα· μὲ κάνεις καὶ ντρέπομαι!...»
Αὐτὸς ἦταν ὁ Γέροντας Χρυσόστομος Κατσουλιέρης.
Ὁ χρόνος καὶ ἡ Ἱστορία καὶ τὸ ὕστατο «ἐκβὰν» τῆς ζωῆς μας θὰ μᾶς κρίνῃ κάποτε ὅλους μας.
Ἡ προσπάθειά μου αὐτὴ δὲν ἔγινε γιὰ νὰ «ἁγιογραφήσω» τὸ πρόσωπό του. Οὔτε, πολὺ περισσότερο, γιὰ νὰ θίξω πρόσωπα. Ἕνας Χρυσόστομος δὲν ἁγιογραφεῖται εὔκολα, παρὰ μόνον γίνεται τρόπος ζωῆς καὶ σκέψης...
Ἀπέλαυε πίκρες. Ἀπέλαυε καὶ χαρές. Ὡσὰν αὐτὴ τῆς ἵδρυσης τῆς Γυναικείας ἀδελφότητος στὸ Ἅγιο Πνεῦμα Σερρῶν. Ἄφησε κι ἐκεῖ τὴ σφραγῖδα τῆς προσωπικότητός του καὶ ἀγαπήθηκε ἀπὸ μεγάλη μερίδα τοῦ πιστεύοντος Σερραϊκοῦ λαοῦ.
Αὐτὰ γιὰ τὸ 40νθήμερο Μνημόσυνό του. Καὶ τώρα, «καιρὸς τοῦ ποιῆσαι σιγήν!...»
Γέροντα, ἐσὺ μᾶς ἔμαθες νὰ πιστεύωμε ἐν σιγῇ, νὰ ἐλπίζουμε, νὰ φιλανθρωποῦμε καὶ νὰ συγχωροῦμε περπατώντας σεμνὰ καὶ ταπεινά, πάνω στὴ γῆ... καὶ «συσταυρούμενοι Αὐτῷ» νὰ πορευώμεθα ὡς κήρυκες τῆς ταπεινῆς Του ἀγάπης.
Μακαρία καὶ αἰώνια νἆναι ἡ Μνήμη σου, Γέροντα Χρυσόστομε, καὶ «ἐν ταῖς αὐλαῖς τῶν δικαίων» ἡ μακαρία ψυχή σου.
ΑΡΧΙΜ. ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ ΒΑΓΙΑΤΗ
Γιά τόν ἀδελφό μου Χρυσόστομο.
Ἦταν στά ΄63 τότε, ὅπως θυμᾶμαι, ὅταν ὡς λαϊκός ἀκόμη, σκαρφάλωνα μέ πόδια καί χέρια στό λόφο ἐπάνω ἀπό τήν Ἐλασσόνα, στήν κορυφή τοῦ ὁποίου βρίσκεται ἡ Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας τῆς Ὀλυμπιώτισσας μέ τόν ὡραῖο βυζαντινό Ναό, ὅπου μετά ἕνα χρόνο θά γινόμουν μέ τήν χάρη τῆς Παναγίας μας κληρικός, ἑνῷ παράλληλα διεκδικητῆς μιᾶς θέσης στό φιλόξενο κελλί τοῦ π. Χρυσοστόμου, τήν ὁποῖα διεκδικοῦσαν καί ἄλλοι κληρικοί τῆς Μονῆς ἀλλά καί τά ζωντανά τῆς Μονῆς, ὅλα τά γατάκια πού κατείχαν μιά ξεχωριστή θέση στήν καρδιά του, πού τά καμάρωνε γιά τό ζῆλο πού ἔδειχναν νά κρατήσουν τήν ὡρισμένη θέση τους μέσα στό κελλί, ἀπό τήν ὁποία ἦταν δύσκολο νά τά κουνήσεις.
Ὁ π. Χρυσόστομος ἦταν ὁ ἀνεπίσημος ἐθελοντῆς οἰκονόμος τῆς Μονῆς μέ πολλές ἱκανότητες ἀλλά καί μέ πολλή διάθεση νά προσφέρει στούς ἀνθρώπους καί τά ζωντανά τά ὁποῖα ἀγαποῦσε. Ἀπόδειξη, ὅτι ὑπήρχαν πάντα πολλά γατιά σ’ ὅλα τά κελλιά ἀπό τά ὁποῖα πέρασε κί ὅταν τά ἔβλεπα θυμόμουν τόν ποιητή πού ἔγραψε: «ὅποιος δέν ἀγαπάει τά ζῶα δέν ἀγαπάει τούς ἀνθρώπους».!
Θυμᾶμαι ἕνα γατάκι πού ἤταν πάντα κουβαριασμένο στό χαλάκι μπροστά στήνὡραία πύλη τοῦ Ναοῦ καί πού ἤταν σύντροφος τοῦ π. Χρυσοστόμου στούς ἐρημικούς ἑσπερινούς του... καί ἄϊντε νά τό κουνήσεις ἀπ’ τή θέση του!
Ἡ ἀρχοντιά καί ἡ εὐγένεια πού διέκρινε τόν π. Χρυσόστομο ὡς ἐφημέριο τῆς Μονῆς, ἡ εὐλάβειά του γιά τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας, ἡ περιποίηση στό ἀρχονταρίκι του, ἔκανε νά ΄ρχονται μέ τό χρόνο, ὅλο καί περισσότεροι ἄνθρωποι, πρῶτα ἀπό τήν Ἐλασσόνα καί κατόπιν ἀπό τά κοντινά χωριά.
Ἔτσι ὁ στήν ἀρχή ἀνώνυμος, ἔγινε ἐπώνυμος, ἀγαπητός, σεβαστός, ἱκανός προσμονάριος τῆς Παναγίας!
Ἄχ, αὐτή ἡ Ὀλυμπιώτισσα...τοῦ πῆρε τά μυαλά.!
Σ΄ ὅλη του τήν ζωή, τήν εἶχε ἀπέναντι ἀπό τό κρεββάτι του, στό κελλί του, σύντροφο καί παρηγοριά στούς πόνους του, μέχρι τά τελευταῖα του, γιατί εἶχε φροντίσει νά ἀποκτήσει μιά δικιά του εἰκόνα, γιά τόν ἑαυτό του, τήν Ὀλυμπιώτισσά Του!
Ἔτσι ἄρχισαν περιπου τά πράγματα στήν Ἐλασσόνα καί κατόπιν ἡ ἱστορία συνεχίστηκε στό «Χαλάνδρι Του», στό πατρικό του, μέ τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Μυρτιδιώτισσας, ὕστερα στόν Προφήτη Ἠλία στόν Τσακό, στόν Ἅγιο Μελέτιο στά Σεπόλια καί τελικά στό Ἅγιο Πνεῦμα Σερρῶν, πάντα μέ τήν εὐσέβειά του, μέ τήν ἀρχοντιά της πνευματικῆς καί ὑλικῆς προσφορᾶς, στήν ὁποία ὑπῆρξε ἀξεπέραστος στό να προσφέρει, νά δίνει, νά φιλεύει, νά περιποιεῖται, νά ὑποχρεώνει μέ τόν τρόπο του καί εἶναι μεγάλη χαρά πού αὐτή ἡ ἀρχοντιά ἀφομοιώθη καί ἀπό τήν συνοδεία του εἰς μνημόσυνον αἰώνιον.
Τό δόσιμό του πάντα μοῦ προκαλοῦσε δέος, σέ μένα τουλάχιστον, ἡ ἀνεξάντλητος διάθεση νά δίνει χωρίς φροντίδα γιά τό αὔριο, ὅλα τά καλύτερα, τόσο πού πολλές φορές ἔφερνε σέ δύσκολη θέση τά καλογέρια του, στόὁποῖα καί ἔλεγε μπροστά σ΄ ὅλους: «μά δέν τά φέρατε ὅλα, δέν φέρατε ἀπό τά καλύτερα, δέν φέρατε ἀπό κεῖνα...ἀπό τά ἅλλα...».
Ἦταν ἕνας ἄρχοντας λένε καί ἀναγνωρίζουν ὅλοι μέσα στό Ὄρος, μέχρι σήμερα, ἕνας ἄρχοντας, πού μᾶς ἄφησε, ὁ Θεός νά τόν ἀναπάυσει καί νά τοῦ ἀνταποδώσει πολλαπλάσια.
Στήν Ἐλασσόνα ἔμαθαν γιά τό τέλος του μακαριστοῦ ἀπό τόν Μητροπολίτη, πού ὅπως μοῦ λέγει τούς ἀνακοίνωσε:... «Χθές ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ἕνας κληρικός, ὁ π. Χυσόστομος, πού διακόνησε πρό ἐτῶν στήν ἐπαρχία μας, στήν Ὀλυμπιώτισσα. Ἧταν μιά χρυσή καρδιά, πού ποτέ δέν εἶπε κακό γιά κανένα, πού ποτέ δέν κατηγόρησε κανένα, ἐνῶ πολλούς παρηγόρησε» καί πολλοί πού τόν θυμήθηκαν, ὅπως μοῦ εἶπε ὁ Δεσπότης, δάκρυσαν! Νά ζήσεις Βασίλειέ μου, νά ζήσεις Δέσποτά μου τοῦ εἶπα. Ναί... ἦταν ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικό τοῦ μακαριστοῦ...: ποτέ δέν στάθηκε κριτικά ἀπέναντι σέ κάποιον, ποτέ δέν εἶδε κανένα μέ ἐπιφύλαξη, ποτέ δέν ἐσχολίαζε, δέν περιφρονοῦσε κανένα, ἔδωσε «ἑκάστῳ τό ἀνεῖκον», δέν μίσησε, ἦταν ἀνεξίκακος, ξεχνοῦσε αὐτό πού τοῦ εἶχαν κάνει, αὐτό πού εἶπαν γι΄ αὐτόν, ἦταν ἑπάνω ἀπό κάθε μικρότητα, ἦταν φιλάνθρωπος, διαισθανότα τήν σχετικότητα τήν ἀνθρώπινη.
Νά ὅμως πού δέν τόν ἄφηναν οἱ ἀρρώστιες, τά πόδια του, γιατί ἦταν λεβεντόκορμος... Ἀπό νωρίς στά νοσοκομεῖα!
Ἔτυχε μιά φορά πού εἰσήχθη στήν Ἀθήνα... στόν Εὐαγγελισμό... νά εἶμαι στήν Ἀθῆνα καί πήγα νά τόν ἰδῶ. Μπροστά μου ἐβάδιζε ἕνα ἄλλος κληρικός, πού κρατοῦσε στά χέρια του, ὅπως θυμᾶμαι, μιά ἀνθοδέσμη ἀπό γλαδιόλους πού ἦταν μεγαλύτερη ἀπό τό μπόι του!. Σάν ἐπέρασα στό θάλαμο ὅπου εἶχε ἤδη ἐγκατασταθεῖ ὁ Χρυσόστομος, εἶδα ὅτι καί ὁ κληρικός μέ τά λουλούδια, γιά τόν μακαριστό εἶχε ἔλθει!. (σημ. τότε τοῦ εἶχε διαγνωσθεῖ ὡς πρώτη διάγνωση καρκίνος τοῦ αἵματος-Λύκος). Σέ μιά στιγμή σκύβει ὁ κληρικός πρός τόν ἀσθενή καί τοῦ λέγει ἐμπιστευτικά μέ ἀγάπη: Χρυσόστομέ μου, μή κακιώσεις, πρός Θεοῦ, γι΄ αὐτά πού σέ βρῆκαν πάλιν.! Τό δικό μου βλέμμα ἤδη εἶχε πέσει στό κομοδίνο τοῦ ἀσθενοῦς, ὁ ὁποῖος προφανῶς προτοῦ πέσει στό κρεββάτι τό εἶχε μετατρέψει σέ εἰκονοστάσι.! Εἰκόνες, σταυρούς, κομβοσχοίνι, ἀναμμένο κανδύλι, μόνο θυμίαμα δέν εἶχε βάλει γιατί ὡς γνωστόν ἀπαγορεύεται στά νοσοκομεῖα καί τότε ξαφνικά ἄκουσα τόν μακαριστό νά λέει στόν ἐν λόγῳ κληρικό-καλή του ὥρα-γιατί τώρα εἶναι Δεσπότης: «Ἐγώ νά θυμώσω Γέροντά μου, μέ ποιόν, μέ τόν καλό Θεό, μέ τόν φιλάνθρωπο Θεό, πού μοῦ ἔδωσε ὅτι καλύτερο ἔχω; Μέ τό Θεό πού γνωρίζει τίς ἀνάγκες μας καί ἀνάλογα μᾶς δίνει ὅτι χρειαζόμαστε; «Ἑκάστῳ τό ἀνεκτόν», ὥστε νά προσπαθήσουμε γιά νά σωθοῦμε;Μέ τό Θεό πού σταυρώθηκε καί πέθανε γιά μένα; γιά νά μέ ἀναστήσει γιά τήν αἰώνια Ζωή; Μέ τό Θεό πού ἔγινε ἄνθρωπος γιά νά μέ κάνει ἑμένα Θεό; Ὄχι, τόν εὐχαριστῶ γιατί εἶμαι βέβαιος ὅτι μοῦ στέλνει ὅτι χρειάζομαι γιά νά πάω κοντά του αἰώνια.!
Ἀχ, αὐτός ὁ καλός Θεός του! Ἤταν τό χαρακτηριστικό του ὅταν μιλοῦσε γιά τόν Θεό, τό ἔλεγε συχνά καί μ΄ ἄρεσε κι εἶπα νά τό λέω κί ἐγώ, γιατί μ΄ ἄρεσε ὡς εὐλαβική ἔκφραση...κί ἄρχισα νά προσπαθῶ γιά νά τό συνηθίσω.!...
Ἐσύ εἶσαι πού τό λές;
Τό ἔλεγα...ἀλλά προφανῶ δέν ἦταν ἐκ βαθέων, ἔλειπε τό βίωμα ὡς προϋπόθεση, ἔπιασα τόν ἑαυτό μου νά παπαγαλίζει, δέν ἔπειθα λέγοντάς το οὔτε τόν ἑαυτό μου, ἄϊντε τελείωνε μ΄ αὐτό εἶπα γιατί ἄρχισες φαίνεται νά βλασφημεῖς.! Κί αὐτό γιατί ὁ καλός Θεός εἶναι γι’ αὐτούς πού ἀντέχουν στίς δοκιμασίες, στούς πειρασμούς, τούς δυνατούς.
Κάποιος ἀσκητής εἶχε πολλούς πειρασμούς ἀπό τούς ὁποίους ὑπέφερε. Δυσανασχέτησε καί παρακάλεσε τόν Κύριο γιατί ἦταν καί εὐσεβῆς νά πάψει νά μήν τοῦ στέλνει, πλέον πειρασμούς, ἀρώστιες πού χρειάζονται ἀγῶνα!.
Ὁ Θεός δέν ἀναγκάζει ὡς γνωστόν κανένα, σέβεται τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου!.
Πολύ καλά, τοῦ εἶπε ὁ Θεός , ὅπως θέλεις, δέν πρόκειται νά ἐπιτρέψω νά σέ πειράζουν, ἀλλά νά ξεύρεις ὅμως ὅτι χωρίς πειρασμούς καί ἀγῶνα, χωρίς ἀγάπη γιά τό Θεό...δέν θά μπορέσεις νά δεῖς πρόσωπο Θεοῦ, χωρίς πειρασμούς καί ἀγῶνα δέν ἔχει οὔτε παράδεισο, οὔτε σωτηρία.!
Ὅταν τό ἄκουσε αὐτό ὁ ἀσκητῆς εἶπε: ἄ, ὄχι κί ἔτσι, ἐγώ ἀγαπῶ τόν Θεό, θέλω νά σωθῷ, νά δῶ πρόσωπο Θεοῦ, ὁ Θεός μέ θέλει κοντά Του αἰώνια κί ἐγώ ν΄ ἀρνηθῶ; Τότε δέν εἶναι ἔτσι,... ἀπάντησε...διπλούς πειρασμούς νά μοῦ στείλεις γιατί θέλω νά σωθῶ,
«Σώζεσθε» εἶναι ἡ ἀποστολική προτροπή.
Ὁ μακαριστός ἀγαποῦσε τό Θεό, πού ἡταν Καλός ὄντως γι’ αὐτόν, ὅπως καί γιά πάντα ἄνθρωπον, ἔτσι τοῦ ΄στελνε «ἐξωτερικές ἐπιφορές», ἀρρώστιες, ἀτυχήματα, πόνους, σωστικές προτάσεις....ξεύρει ἐκεῖνον στόν ὁποῖο τά στέλνει...ὅτι θέλει νά σωθεῖ,ν΄ ἁγιασθεῖ, ξεύρει τίς δυνατότητες τοῦ ἀνθρώπου. Σ΄ ἐκεῖνον πού ἔδωσε πολλά χαρίσματα, ἀπ’ ἐκεῖνον ἀπαιτεῖ καί πολλά. Στόν μακαριστό ἔδωσε πολλά χαρίσματα καί ἀπαιτοῦσε ἀνάλογα!
Ἐγώ μέ κομμένη ἀνάσα παρακολουθοῦσα καί παρακαλοῦσα ν΄ ἀντέξει τουλάχιστον, ν΄ ἀντέξει χωρίς νά χάσει τήν ὑπομονή του, χωρίς νά γογύσεικαί δόξα τό Θεό τά ΄βγαλε πέρα, ἀξιοποίησε ὅτι τοῦ πρότεινε ὁ Θεός πού τόν ἤθελε κοντά του, γι΄ αὐτό μέ ἀνακούφιση καί αἰσιοδοξία τήν ἡμέρα τῆς ἐκφορᾶς του, τήν ἡμέρα τῆς δικαιώσεώς του, ἔλεγα: Πῆγε καλά, πῆγε καλά, ἄντεξε,δοξάστηκε, σώθηκε, δόξα τῷ Θεῷ.
Τήν ἡμέρα αὐτή πού κατ’ οὐσίαν ἤταν ἡ «ἐνθρόνισή» του στό ναό τοῦ Πρωτάτου, ὅταν πῆγα νά προσκυνήσω τό τίμιον λείψανό του κί ἐνῶ ὅλα στριφογύριζαν γύρω μου καί βούϊζαν τ΄ αὐτιά μου τοῦ εἶπα:
Χρυσόστομέ μου, ἀδελφέ μου, βοήθησέ με καί δός μου, ἄν εἶναι δυνατόν ἕνα μέρος ἀπό τήν μεγάλη σου καρδιά, γιατί ἐγώ εἶμαι στενόκαρδος, δός μου ἕνα μέρος πάλι ἀπότήν ἀνεξικακία σου, ξεύρω βέβαια ὅτι αὐτά κερδίζονται καί δέν δανείζονται... ἀλλά νά.. τά ζητῶ ἀπό σένα πού ξεύρω ὅτι μ΄ ἀγαπᾶς γιά νά μή χαθοῦμε!.
Νά μήν τό πάθω κί ἐγώ ὅπως ἐκεῖνος ὁ καλός ἄνθρωπος πού πῆγε στήν οἰκία τοῦ πατρός μας, ὅπου πολλαί μοναί εἰσί καί εἶδε πολλούς ἁγίους ἀλλά δέν εἶδε τόν ἅγιο Νικόλαο, τόν ὁποῖο νοσταλγοῦσε νά δεῖ, κί ὅταν ἐρώτησε... «καλά...ἀλλά ὁ Ἅγιος Νικόλαος πού εἶναι;...» καί τότε ἔλαβε τήν ἀπάντηση.! Ἄ... ὁ Ἅγιος Νικόλαος εἶναι ἀλλοῦ...σέ ἄλλη μονή...σέ ἄλλη κατάσταση.
Νά μή συμβεῖ λοιπόν σάν ἔλθω κί ἐγώ καί δέν σέ βρῶ νά ἀκούσω...Ἀ, ... ὁ π. Χρυσόστομος,...μά αὐτός εἶναι ἀλλοῦ.! καί τότε θά εἶμαι μόνος χωρίς διάλογο μέ τόν ἀδελφό μου καί τό Θεό μου....
Ἀρχιμανδρίτης Παγκράτιος Βαγιάτης.
ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ Ι.Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ ΑΡΧΙΜ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΔΙΑ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΝ
Ἀγαπητοί μου!
Εὐρισκόμενος ἐν πλήρει ἀμηχανίᾳ, ἀπευθύνω στήν ἀγάπη σας λόγο γιά τόν μακαριστό πλέον Γέροντα ἡμῶν π. Χρυσόστομο! Δὲν ἔχω συνηθίσει σὲ λόγους καὶ κηρύγματα, ἀλλὰ ὁ Γέροντας εἶχε κανονίσει ἄλλα! Ὁ Θεὸς θέλησε νὰ τὸν πάρει κοντά Του!
Τό χαρακτηριστικὸ καὶ διαπεραστικό του βλέμμα, τὸ ἱλαρό του χαμόγελο, δὲν θὰ τὸ ἀντικρύσουμε πλέον, ἀλλὰ θὰ εἶναι αἰώνια τυπωμένο στὴν καρδιά μας! Σὲ κάθε πέρασμα ποὺ κάνουμε στοὺς χώρους ποὺ ἔζησε καὶ κινήθηκε, βιώνουμε ὅσο ποτὲ ἄλλοτε, ἔντονη τὴν παρουσία Του!
Θαυμάζουμε γιὰ πολλὰ τὶς τελευταῖες ἡμέρες. Θαυμάζουμε γιὰ τὴν μακαριότητα καὶ διαύγεια καὶ ἡσυχία ἐν τῇ ὁποίᾳ ἐκοιμήθη ὁ Γέροντας, γιὰ τὴν ἐπιρροή ποὺ ἤσκησε στὴν ἀδελφότητα ἡ κοίμησή του, γιὰ τὴν συγκυρία κατὰ τὴν ὁποία συνέβη, γιὰ τὴν ἔνταση τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ αἰσθήματος ἑνότητος ποὺ μᾶς πλημμυρίζουν ἀπὸ τῆς κοιμήσεώς του, γιὰ τὴν σύμπτωση τῆς ἡμέρας τῆς ἐκλογῆς νέου Καθηγουμένου, διαδόχου τοῦ Γέροντα τῆς ἀγάπης, μὲ τὴν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ μαθητοῦ τῆς ἀγάπης, τοῦ Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου. Θαυμάζουμε γιὰ τὴν ποικιλοτρόπως ἐκφραζομένη ἀγάπη τοῦ κόσμου ἔναντι τῆς ἀδελφότητος, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν σύμπτωση ὅλων αὐτῶν μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Οἰκουμ. Πατριάρχου λίγες μόλις ἡμέρες μετά. Ὅλα αὐτὰ μαρτυροῦν ὅτι ὁ Γέροντας ἦταν ἕτοιμος γιὰ ὅλα! Τὰ εἶχε προετοιμάσει μυστικά!
Ἡ ἀδελφότητά μας αἰσθάνεται παροῦσα τὴν ἁγία μορφή τοῦ Γέροντος Χρυσοστόμου, τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀγάπησε, ὅσο λίγοι, ἀκόμα καὶ τὸν ἐχθρό του, τοῦ μοναχοῦ ποὺ ἀπεχθάνθηκε κατὰ τρόπο ἀνεπανάληπτο τὴν κατάκριση, ποὺ δὲν ἀπήντησε ποτὲ στὶς λοιδωρίες, ποὺ εἶχε πάντα ἕναν καλὸ λόγο γιὰ τοὺς πάντες καὶ τὰ πάντα, τὸν ἀριστοκράτη τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τὸν ταπεινὸ διακονητὴ τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ εἶναι ἡ παρουσία του ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ καὶ μᾶς δείχνει τὴν πορεία, μιὰ πορεία ἀγάπης & Ὑπομονῆς! Εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν δρόμο Του. Δὲν ἔφυγε ἀπὸ κοντά μας, ἁπλᾶ ἄλλαξε διάσταση καὶ συνεχίζει νὰ εἶναι δίπλα μας, ὅπως τὸ ὑποσχέθηκε!
Καὶ τώρα, ἀπηλλαγμένος ἀπὸ ἀσθένειες καὶ πόνους, τρέχει ἀνενόχλητος, ὅπως πάντα ἀγαποῦσε, πρὸς βοήθεια τῶν παιδιῶν του ποὺ τὸν ἐπικαλοῦνται !
Ἡ ζωή του ἀπὸ τὰ νεανικά του χρόνια ἦταν ἔντονη! Γεμάτη ἀπὸ χαρές, ἀλλὰ καὶ ἀμέτρητες ταλαιπωρίες καὶ θλίψεις. Παρόλα αὐτά, ἡ σκέψις του ἧτο ὁ ἄλλος και ὄχι ὁ ἑαυτός του! Δὲν ὑπολόγιζε τὴν ὑγεία του μπροστά στὴν χαρά καὶ στὴν ἀνακούφιση ποὺ προσέφερε στὸν συνάνθρωπό του! Ἡ καρδιά του ἦταν γεμάτη ἀγάπη πρὸς ὅλους· δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ ὅλος ὁ κόσμος τὸν ἀποκαλεῖ Γέροντα τῆς ἀγάπης!
Εἶμαι σίγουρος ὅτι θὰ βρίσκεται πλάι στὴν Κυρία Θεοτόκο, τὴν ὁποία ἀγάπησε, πιστεύω, ὅσο κανεὶς ἄλλος!
Εἶχε στερηθῆ ἀπὸ μικρὸς τὴν φυσική του μητέρα, καὶ ὅ,τι παράπονο ἢ πρόβλημα εἶχε σὰν μικρὸ παιδί, ἔτρεχε στὸ εἰκόνισμα τῆς Παναγίας καὶ τῆς τὸ ἔλεγε σὰν νὰ ἀπευθυνόταν στὴν φυσική Του μητέρα…… Μανούλα μου…. ἔλεγε χαρακτηριστικὰ μέχρι τελευταῖα!
Ὅσον ἀφορᾶ στὴν ὑπόθεση τῆς Ἱ. Μ. Ἐσφιγμένου, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὁ Γέροντας εἶχε ἀνοικτὴ τὴν ἀγκαλιά Του νὰ δεχθεῖ ἐν μετανοίᾳ τοὺς ταλαίπωρους σχισματικούς. Διαβεβαιώνουμε πρὸς πᾶσα κατεύθυνση ὅτι αὐτὴ ἡ ἀγκαλιὰ θὰ εἶναι πάντα ἀνοικτὴ καὶ θὰ περιμένει!
Μόχθησε, κοπίασε, ἀγωνίστηκε καὶ τελικά θυσιάστηκε, ἔδωσε τὴν ἴδια Του τὴν ζωὴ γιὰ τὴν ὑπακοὴ στὴν Ἐκκλησία!
Τὸ «γένοιτο» ποὺ εἶπε ὁ Γέροντας πρὸς τὴν Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία καὶ τὴν Ἱερὰ Κοινότητα τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅταν τοῦ ἀνέθεσαν τὸν σταυρὸ τῆς Μονῆς Ἐσφιγμένου, μᾶς τὸ παρέδωσε ὡς παρακαταθήκη, ὡς σκυτάλη καὶ ὡς ἐντολή. Δὲν εἶναι λοιπὸν συμπτωματικό ὅτι ἡ ἀδελφότητα αἰσθάνεται ὅσο ποτὲ ἐνισχυμένη καὶ προσηλωμένη στὸ ἔργο της, εἰς διάψευσιν τῶν προβλεπόντων διάλυση μὲ τὸν θάνατό του.
Κλείνοντας, γιατὶ ὅποιος μιλάει γιὰ τὸν Γέροντα δὲν τελειώνει εὔκολα τὸν λόγο, θὰ ἤθελα νὰ καταθέσω ἕνα μικρὸ μέρος τῶν συναισθημάτων πού με διακατεῖχαν τὶς ἡμέρες τῆς Ὁσιακῆς, ἀλλὰ καὶ μαρτυρικῆς τελευτῆς Του:
«ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΙΣΤΕΨΟΥΜΕ ΟΤΙ Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΜΑ! Ο ΙΔΙΟΣ ΠΑΝΤΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΠΛΑ ΜΑΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΟΣΧΕΘΗΚΕ. ΘΑ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΕΥΩΔΙΑ ΤΗΣ ΑΠΕΡΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΑΝΥΠΟΚΡΙΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΤΟΥ ΣΕ ΚΑΘΕ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ! ΓΛΥΚΕ ΜΑΣ ΓΕΡΟΝΤΑ ΘΑ ΕΙΣΑΙ ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ!!!»
