ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
(21 Αυγούστου 2008)
Οσιώτατοι άγιε Πρωτεπιστάτα και απαξάπαντες οι Ηγούμενοι και Αντιπρόσωποι των Είκοσιν Ιερών Βασιλικών, Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών του Αγίου Όρους, οι συγκροτούντες την Ιεράν αυτού Κοινότητα, «χάρις υμίν και ειρήνη από Θεού Πατρός ημών και Κυρίου Ιησού Χριστού» (Α'Θεσ. α' 2).
Εύχαριστούμεν θερμώς τον Ηγούμενον της Ιεράς Μονής Φιλόθεου δια τους καλούς και ευγενείς λόγους της προσφωνήσεώς του εξ ονόματος του Ιερού τούτου Σώματος, τους οποίους αποδεχόμεθα μετά χαράς, επιγράφοντες όλον τον εκδηλούμενον σεβασμόν και την εκφραζομένην ευλάβειαν και αφοσίωσιν εις αυτόν τον αγιώτατον Αποστολικόν και Πατριαρχικόν Οικουμενικόν Θρόνον, τους οίακας του οποίου κατά το πολύ έλεος και την συγκατάβασιν του Θεού ηξιώθημεν να πιστευθώμεν.
Με πολλήν ιεράν χαράν και βαθείαν συγκίνησιν ευρισκόμεθα και πάλιν, αγαπητοί, εν μέσω υμών, εν Αγίω Όρει, εν τω χαλκείω τούτω της ευαγγελικής αρετής και εργαστηρίω της μετανοίας και καθάρσεως και τόπω αγιάσματος της δόξης του Θεού. «Ευχαριστούμεν τω Θεώ πάντοτε περί πάντων υμών μνείαν ποιούμενοι επί των προσευχών ημών, αδιαλείπτως μνημονεύοντες υμών του έργου της πίστεως και του κόπου της αγάπης και της υπομονής της ελπίδος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού έμπροσθεν του Θεού και Πατρός ημών, ειδότες, αδελφοί ηγαπημένοι υπό του Θεού, την εκλογήν υμών, ότι το ευαγγέλιον ημών ουκ εγεννήθη εις υμάς εν λόγω μόνον αλλά και εν δυνάμει και εν Πνεύματι Αγίω και εν πληροφορία πολλή» (Α' Θεσ. α' 2-5), όπως έγραφε προς τους Θεσσαλονικείς ο Απόστολος Παύλος.
Σεις οι Αγιορείται Μοναχοί είσθε η ιερά εγκαύχησις της ποτνίας Μητρός Εκκλησίας και ημών προσωπικώς διά την όλην ευαγγελικήν μαρτυρίαν σας, την πνευματικήν καλλιέργειαν και εγρήγορσιν, την φιλοξενίαν, την θυσιαστικήν αγάπην, την φυλακήν των ιερών παραδόσεων, τον σεβασμόν εις την πατρώαν κληρονομίαν, ως και την υιϊκήν αφοσίωσιν, τον σεβασμόν και την αγάπην σας προς την πάντοτε εν δοκιμασία και επί του Σταυρού ευρισκομένην αγιωτάτην Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως.
Ευρισκόμενοι εν Αγίω Όρει αισθανόμεθα άνεσιν και παραμυθίαν, ως ευρισκόμενοι εις τα ίδια και εν μέσω των ιδίων τέκνων. Και ασφαλώς είμεθα εις τα ίδια και εν μέσω των τέκνων ημών, καθ' όσον η εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία και ο Πατριάρχης είναι η άμεσος εκκλησιαστική Αρχή σας και προστασία. Διότι, ναι μεν πολλής της αυτονομίας χαίρει ο Αγιώνυμος 'Αθως, άλλ' επισκοπικώς απροστάτευτος δεν είναι, ούτε δύναται να είναι, όπως άλλωστε και ουδείς χώρος και ουδέν έκκλησιαστικόν ίδρυμα και κατάστημα, και ουδεμία ομάς χριστιανών, λαϊκών, κληρικών ή μοναχών, εφ' όσον είμεθα Ορθόδοξοι και όχι Πρεσβυτεριανοί η άλλης ομολογίας Προτεστάνται.
Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον είναι η ιδική σας Επισκοπή και ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο κανονικός και νόμιμος κυριάρχης Επίσκοπος και πνευματικός πατήρ και προστάτης σας, κατά τε τους θείους και ιερούς κανόνας, την παράδοσιν και κατά τα γενικώς κρατούντα εκκλησιαστικά θέσμια. Ισως δεν θα ήτο περιττόν να αναφέρωμεν και το σχετικόν Χρυσόβουλλον του αοιδίμου Αυτοκράτορος Ανδρονίκου Β'(1312), ως και το σύστοιχον ιερόν Σιγίλλιον του μακαρία τη λήξει γενομένου Οικουμενικού Πατριάρχου Νήφωνος του Α' (Νοέμβριος 1312), άτινα σαφώς διακελεύονται ότι το 'Αγιον Όρος τυγχάνει υπό την άμεσον και πλήρη πνευματικήν ευθύνην και προστασίαν του Οικουμενικού Πατριάρχου.
Μάλιστα εις το Αυτοκρατορικόν Χρυσόβουλλον απεριφράστως τονίζεται ότι εκείνο το οποίον διάφοροι προ του Ανδρονίκου αοίδιμοι Βασιλείς είχον προβλέψει, να είναι δηλαδή το Άγιον Όρος ελεύθερον από κάθε εκκλησιαστικήν εξάρτησιν, είτε από Επίσκοπον είτε από αυτόν τον Πατριάρχην, ήτο όχι μόνον αντικανονικόν, αλλά και επικίνδυνον, δια τούτο και δια του Χρυσοβούλλου αυτού εθεραπεύετο η επικίνδυνος αύτη αντικανονικότης, η οποία πολλά δεινά είχεν έως τότε προξενήσει εις τον Ιερόν Τόπον και πολλάς θλίψεις εις την Εκκλησίαν.
Και βεβαίως ο ισχύων Καταστατικός Χάρτης του Αγίου Όρους, ο και δια σχετικής προβλέψεως του Ελληνικού Συντάγματος διασφαλιζόμενος, ακριβώς ταύτα τα υπό Ανδρόνικου του Β' και Νήφωνος του Α' κανονικώς και θεαρέστως θεσπισθέντα και αύθις ανανεώνει και κυροί και διασφαλίζει δια του 5ου άρθρου αυτού. Βεβαίως προς ειδότας και ακριβώς τα αυτά φρονούντας λέγομεν, αλλ' έστωσαν προς πληροφορίαν των θύραθεν.
Εξ ετέρου, συγκινούμεθα αναμιμνησκόμενοι την πολλήν πατρικήν αγάπην και στοργήν, την οποίαν πολλαχώς και πολυτρόπως επέδειξαν εις το Άγιον Όρος και τους Αγιορείτας οι αοίδιμοι προκάτοχοι ημών, ενίοτε και δια πολλών θυσιών και προσωπικών αναλωμάτων, μάλιστα δε εις καιρούς εξόχως χαλεπούς και αργαλέους. Όταν, κρίμασιν οις οίδεν ο Κύριος, η Βασιλεία των Ρωμαίων εξέλιπε και το Γένος εισήλθεν εις την κατάστασιν των τελευταίων έξ αιώνων, και ο Πατριάρχης επωμίσθη μείζονας ευθύνας και το έργον του εθνάρχου, ο αγιορειτικός κόσμος εδοκιμάσθη τα μέγιστα και διεξήγεν αγώνα μεταξύ ζωής και θανάτου.
Το εσταυρωμένον Πατριαρχείον έδωκεν όλην του την βαρύτητα δια να νικήση η ζωή. Άλλωστε, πολλοί των Πατριαρχών προήρχοντο εντεύθεν, ήσαν Αγιορείται, είχον αγαπήσει εις τέλος τον τόπον και τα πρόσωπα του Άθωνος. Άλλοι κατέφευγον ενταύθα προς πνευματικήν ενίσχυσιν ή προς μόνιμον εφησυχασμόν και εδώ ετελειώθησαν, τινές δε και ηγίασαν, ως ο πολύς τα θεία Άγιος Νήφων Β' ο Διονυσιάτης, χάριν του οποίου και πραγματοποιούμεν την παρούσαν επίσκεψιν, προκειμένου να προστώμεν των εορτασμών της τε ιεράς μνήμης του και της πεντακοσιοστής αμφιετηρίδος της εν Κυρίω κοιμήσεως και τελειώσεώς του εν τη Ιερά Μονή του Αγίου Διονυσίου.
Ενθυμούμεθα, φέρ' ειπείν, Ιερεμίαν τον Α' και τους πολλούς κόπους του δια την οριστικοποίησιν του καθεστώτος των αθωνικών Μονών και την συγκρότησιν και ανάδειξιν εις Μονήν του Κοινοβίου του Σταυρονικήτα. Τας μεγάλας κτητορικάς εργασίαςτου Ανθίμου εν Μεγίστη Λαύρα δι' ιδίων αυτού εξόδων και αναλωμάτων. Την επίσης εξ ιδίων κτητορικήν προσφοράν Διονυσίου Γ' του Βάρδαλη εις την αυτήν Μονήν, καθώς και την εξαγοράν των ως ενεχύρων κρατουμένων παρ' Εβραίων εν Θεσσαλονίκη πολυτίμων ιερών κειμηλίων της, αλλά και την γενναιόδωρον ενίσχυσιν, ην πάλιν εξ ιδίων προσέφερεν εις την Μονήν των Ιβήρων. Την υπό Διονυσίου Δ' του Μουσελίμη αφιέρωσιν της προσωπικής του βιβλιοθήκης εις την αυτήν Μονήν των Ιβήρων. Την αγωνιώδη προσπάθειαν Ιερεμίου Β' του Τρανού, Παϊσίου, Γαβριήλ του Δ' και του Αγίου Ιερομάρτυρος Γρηγορίου του Ε' δια την εξυγίανσιν των θεσμών του Όρους και του ενταύθαμοναχικού βίου. Την αποτελεσματικήν επέμβασιν του ετέρου Ιερομάρτυρος Πατριάρχου Κυρίλλου του Λουκάρεως, όστις, κατά Μάϊον του 1613, προήδρευσεν αυτοπροσώπως συνάξεως ενταύθα προς αντιμετώπισιν των προπαγανδιστικών και προσηλυτιστικών προσπαθειών των Ρωμαιοκαθολικών, οι οποίοι δια πρώτην φοράν επεχείρησαν να θέσουν πόδα ενταύθα. Δια να φθάσωμεν δε και εις τα νεώτερα, την πολλήν στοργήν Ιωακείμ του Γ', του ερημίτου του Μυλοποτάμου, ο οποίος εκείθεν εκλήθη δια να κοσμήση και πάλιν τον Θρόνον, αφού επί μακράν σειράν ετών εμοιράσθη μετά των αγιορειτών πατέρων την ασκητικήν των εμπειρίαν, την πτωχείαν των και ταπροβλήματα των, και έσπευδεν από Μονής εις Σκήτην και από καλύβης εις ερημητήριον δια να στηρίξη, να βοηθήση, να καθοδηγήση, να διαφωτίση, να ευλογήση, να αγιάση. Την αγάπην Αθηναγόρου του Α', ο οποίος προέστη των μεγάλων εορτασμών της Χιλιετηρίδος και κατέστησε παράσημον και τιμητικήν διάκρισιν του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον Σταυρόν της Χιλιετηρίδος του Αγίου Όρους, και την μεγάλην και βαθείαν στοργήν του αμέσου προκατόχου ημών αειμνήστου Πατριάρχου Δημητρίου, ο οποίος δεν έδωκεν ανάπαυσιν τοις κροτάφοις του ουδέ τοις βλεφάροις του νυσταγμόν μέχρις ότου ίδη πάσας τας αγιορειτικάς Μονάς αποκαθισταμένας εις το αρχαίον και θεάρεστον Κοινοβιακόν σύστημα, εκδούς τέλος και τα ανάλογα Σιγίλλια. Ας είναι πάντων η μνήμη αιωνία εν ευλογίαις και ο μισθός αυτών πολύς παρά Κυρίου!.. Είμεθα βέβαιοι ότι η ευγνωμοσύνη και των νεωτέρων πατέρων καθηκόντως τους συνοδεύει και ότι τα τίμια ονόματα των έχουν ιδιάζουσαν θέσιν εις τας ιεράς Λειτουργίας και εις τας κατ' ιδίαν προσευχάς των.
Τα τελευταία έτη, φίλτατοι πατέρες, το αγιώνυμον Όρος, παραλλήλως προς την σπουδαίαν πληθυσμιακήν ανανέωσιν και άνθησιν, η οποία συντελεσθείσα έκλεισε τα στόματα των Κασσανδρών αι οποίαι προέβλεπον το ιστορικόν δήθεν τέλος του, εγνώρισε και πελωρίων διαστάσεων αναστηλωτικάς εργασίας. Τα γηραλέα μοναστηριακά κτήρια, τα οποία είχον άμεσον ανάγκην αποκαταστάσεως επί κινδύνω καταρρεύσεως, ήδη, σχεδόν όλα αποκατεστάθησαν κατά τον καλλίτερον και ασφαλέστερον τρόπον, καθώς και αι πλείσται των Σκητών και αρκετά των Κελλίων και Καθισμάτων. Ελπίζομεν δε ότι δεν θα βραδύνη και η του σκληρώς υπό του πυρός δοκιμασθέντος σεβασμίου Χιλιανδαρίου πλήρης κτηριακή και λοιπή αποκατάστασις.
Παραλλήλως όμως το άναντες και τραχύ της ασκητικής βιοτής πρέπει να ομολογήσωμεν ότι εν πολλοίς ελειάνθη, και μάλιστα κατά τρόπον, ο οποίος μάλλον θα πρέπη να μας προβληματίζη, προκειμένου να προσδιορισθή η «κόκκινη γραμμή», την οποίαν δεν δυνάμεθα να υπερβώμεν ακινδύνως. Ασφαλώς κάθε εποχή έχει το πρόσωπον της και τας ανάγκας της, οι δε σημερινοί άνθρωποι δεν έχουν τας αντοχάς των παλαιοτέρων. Αυτό είναι πλέον ή βέβαιον! Αλλά τούτο ουδόλως σημαίνει ότι ο οίνος του μοναχικού βίου δύναται να αραιωθή με τόσην ποσότητα ύδατος, ώστε εν τέλει να απομείνη μόνον υποψία τις γεύσεως και οσμής οίνου. Δεν επιμένομεν θεσσαλικώς εις τον άκρατον, αλλά και δεν δυνάμεθα να χωρήσωμεν εις αραιότερον του αθηναϊκού κράματος, ήτοι του κρασίου. Δεν αναμένομεν από την σύγχρονον μοναχικήν γενεάν τας ασκήσεις των Πατέρων της αρχαίας Θηβαΐδος και των περιωνύμων Στυλιτών, αλλά παρακαλούμεν πατρικώς και προτρεπόμεθα να ενθυμούνται το παράδειγμα των συγχρόνων ημών αγίων Γερόντων, των οποίων η φήμη ήδη διέτρεξε την Οικουμένην και πολύς λαός εν τω κόσμω στηρίζεται και μόνον το όνομα αυτών επικαλούμενος. Είθε αι ευχαί της ατελεύτητου πλειάδος των Αγιορειτών Αγίων, παλαιοτέρων και νεωτέρων, να συντελέσουν και εν προκειμένω εις επιτέλεσιν των λυσιτελεστέρων!
Εις το σημείον αυτό επιθυμούμεν να απασχολήσωμεν δι' ολίγων την αγάπην σας και με έν θέμα, το οποίον αποτελεί ανοικτήν πληγήν εις το αγιορειτικόν σώμα, παλαιάν μάλιστα, η οποία ήδη έχει «κακοφορμίσει» και πυορροεί. Πρόκειται δια το θέμα της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου. Χρειάζεται αληθώς νέος Ιερεμίας δια να θρηνήση την επικρατούσαν κατάστασιν!.. Οι προφάσει ευσεβείας αφηνιάσαντες κατά του Επισκόπου και Πατριάρχου των, και ανηκούστους συκοφαντίας κατ' αυτού και του Πατριαρχείου εκτοξεύοντες, και της μετά της αγιορειτικής κοινότητος και της όλης Εκκλησίας κοινωνίας αποκοπέντες αφρόνως πρώην Εσφιγμενίται, εξακολουθούν κατέχοντες όλως αντικανονικώς και παρανόμως το ιερόν σέβασμα και εμποδίζοντες τον Καθηγούμενον και την Εσφιγμενιτικήν Αδελφότητα να εγκατασταθούν εις την Μονήν και να επιληφθούν του έργου των ως κανονικών αδελφών αυτής. Υπάρχουν αποφάσεις Πατριαρχικαί και Συνοδικαί· αποφάσεις της Ιεράς Κοινότητος· αποφάσεις πολιτικών δικαστηρίων κ.ο.κ. Παρά ταύτα η ανταρσία κρατεί, οι αντάρται γαυριούν επί εμμονή δήθεν εις την Ορθοδοξίαν και ζήλω «υπέρ των πατρίων», παρουσιάζονται εις τους μη πεπληροφορημένους ως αδίκως διωκόμενοι, διαστρέφουν τα γεγονότα, αντιστρέφουν την πραγματικότητα, διασυνδέονται με διαφόρους σχισματικάς θρησκευτικάς κοινότητας εν Ελλάδι και αλλαχού, επικαλούνται κοσμικά δικαιώματα, ενισχύονται πολλαχόθεν. Διερωτώμεθα ευλόγως: Ποία η αιτία της καθυστερήσεως της επιλύσεως του προβλήματος; Ποίος ο μοχλός της κωλυσιεργίας; Ποίοι οι λόγοι της διστακτικότητος του υπευθύνου Κράτους; Ποία χειρ αναστέλλει εκ του αφανούς και εκ των παρασκηνίων κάθε αναγκαίαν αποφασιστικήν ενέργειαν; Έως πότε θα παρατείνεται η εκκρεμότης; Έως πότε θα υβρίζεται η κανονικότης; Έως πότε θα παραθεωρήται το δίκαιον; Έως πότε θα ευτελίζεται η νομιμότης; Έως πότε θα εμπαίζεται ο Θεός;... Δεν σας αποκρύπτομεν ότι ιδιαιτέρως ανησυχούμεν και απευθύνομεν έκκλησιν προς άπαντας,όπως, πέραν της θερμής σχετικής προσευχής, εξαντλήσητε ως θεσμικόν σώμα πάσαν νόμιμον πίεσιν προς τους αρμοδίους φορείς και παράγοντας, όπως, επί τέλους!, πράξουν το καθήκον των! Δεν ζητούμεν τίποτε περισσότερον ή ολιγώτερον από το να πράξουν το καθήκον των! Πάσαι αι ανθρώπιναι υπομοναί έχουν κάποια όρια. Κάπου υφίσταται το μη περαιτέρω!..
Αλλά, αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω αγαπητά και επιπόθητα, αι ημέραι είναι ημέραι χαράς. Ας μη μείνωμεν περισσότερον εις τα δυσάρεστα. Έρχεται η Κυριακή των μεγάλων εορτασμών δια τον Άγιον Νήφωνα εν τη Μονή Διονυσίου. Η αντιπροσωπευτική συμμετοχή εις αυτούς όλης της αγιορειτικής οικογενείας θα χαρίση πολλήν χαράν όχι μόνον εις τον Πατριάρχην και Επίσκοπόν σας, τον και χάριτι Θεού διάδοχον αυτού, όχι μόνον εις τους Διονυσιάτας πατέρας,τους ομογαλάκτους αδελφούς του, αλλά και εις τον ουρανόν. Εις τον Τίμιον Πρόδρομον, την Κυρίαν Θεοτόκον, τους αγίους Αγγέλους και αυτήν την Παναγίαν και προσκυνητήν Τριάδα, τον Ένα Θεόν των πατέρων ημών. Πολλάς ευχάς σας απευθύνομεν και εν όψει της κατόπιν ακολουθούσης μεγάλης Θεομητορικής εορτής της παντίμου Κοιμήσεως και ιεράς Μεταστάσεως εις ουρανούς της Υπεραγίας Θεοτόκου. Εδώ εις το Περιβόλι Της την εορτάζετε με μεγάλην παναγιορειτικήν αγρυπνίαν, όπως αξίζει εις την Μητέρα γενομένην του Υιού και Λόγου του Θεού, αλλά και πάντων ημών δια την υιοθεσίαν. Είθε η Χάρις Της να πλημμυρίση εν δαψιλεία πάντων τας ψυχάς και τας καρδίας και αι θεοπειθείς πρεσβείαι Της υπέρ ημών να επισπάσουν το θείον έλεος προς σωτηρίαν!
Παρακαλούντες δια τας υπέρ ημών και της εν Κωνσταντινουπόλει Μητρός Εκκλησίας και των ανά τον κόσμον τέκνων Της προσευχάς Σας, από καρδίας ευλογούμεν ένα έκαστον εξ υμών και τας ας εκπροσωπείτε Ιεράς Μονάς και Αδελφότητας και το έργον της μετανοίας και της ευαρεστήσεως του Θεού, το οποίον εργάζεσθε. Η ευχή του Πατριάρχου και Επισκόπου σας σας συνοδεύει θερμή και ολόθυμος. Λοιπόν, «αδελφοί μου αγαπητοί, εδραίοι γίνεσθε, αμετακίνητοι, περισσεύοντες εν τω έργω του Κυρίου πάντοτε, ειδότες ότι ο κόπος υμών ουκ έστι κενός εν Κυρίω» (Α' Κορ. ιε' 58). Καλό Δεκαπενταύγουστο!..
1) 4ος και 8ος της Δ' Οίκουμ. Συνόδου, 11ος και 12ος της Ζ' Οικουμενικής, 1ος της Πρωτοδευτέρας κ.α.
2) Actes de Protaton, Denise Papachrysanthou, 1975, Νο 12: Archives de l' Athos, Paris.
3) Ενθ'ανωτ. αρ. 111.
ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙ ΤΗι ΥΠΟΔΟΧΗι ΑΥΤΟΥ ΔΟΞΟΛΟΓΙΑΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟΝ ΝΑΟΝ ΤΟΥ ΠΡΩΤΑΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
(21 Αυγούστου 2008)
Οσιώτατοι Πατέρες, ο τε άγιος Πρωτεπιστάτης, οι Επιστάται και οι Αντιπρόσωποι των Είκοσιν Ιερών Βασιλικών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών του Αγίου Όρους,
Εξοχώτατε κύριε Πολιτικέ Διοικητά,
Κύριοι εκπρόσωποι των Αρχών,
Τέκνα εν Κυρίω λίαν ημίν αγαπητά
Αίνον και δοξολογίαν προσάγομεν προς τον εν Τριάδι Θεόν και ευχαριστίαν πολλήν προς την Εφορον του Αγιωνύμου τούτου Τόπου Υπεραγίαν Θεοτόκον, δια την ευλογίαν, την οποίαν επεφύλαξαν εις την ημετέραν Μετριότητα να επισκεφθώμεν και πάλιν τον Ιερόν Άθωνα, και δη και επ' ευκαιρία των εορτασμών επί τη πεντακοσιοστή επετείω από της οσιακής κοιμήσεως ενός εκ των εκλεκτοτέρων ανά τους αιώνας τέκνων του, του Αγίου Νήφωνος του Διονυσιάτου, ο οποίος και δις εκόσμησε τον πάνσεπτον Οικουμενικόν Πατριαρχικόν Θρόνον της Κωνσταντινουπόλεως, εν καιροίς δυσχειμέροις. Αντιφωνούντες προς τον Αντιφωνητήν το «Χριστέ, βοήθει και σώζε πάντας ημάς», καταθέτομεν την βαθείαν υιϊκήν ημών ευλάβειαν ενώπιον της περιπύστου εικόνος της Παναγίας Μητρός Του, ψάλλοντες εκ των εσωτέρων μύχιων της καρδίας ημών το «Άξιόν εστιν ως αληθώς, μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον και Μητέρα του Θεού ημών», ευελπιστούντες ότι η μητρική Αυτής στοργή ουδένα εξ ημών θα αφήση αφρόντιστον και αβοήθητον εις τα προς μετάνοιαν και σωτηρίαν. Ουδένα θα υπερίδη ή θα λησμονήση, τόσον εκ των φιλοπόνων εργατών του Περιβολίου Της, όσον και εκ των εν τη μαρτυρική Βασιλευούση αγωνιζομένων τέκνων Της, τα οποία φέρουν τα στίγματα του Υιού Της ανάγλυφα εν εαυτοίς και περιφέρουν τον ονειδισμόν Του εν πίστει, εν ταπεινώσει, εν υπομονή πολλή, εν μέσω αλλοθρήσκων και μη κατανοούντων το είδος της αποστολής ημών, κινούμενα δια δόξης και ατιμίας, δια ευφημίας και δυσφημίας, ως αποθνήσκοντα και ιδού ζώντα, ως μηδέν έχοντα και πάντα κατέχοντα, εφ' όσον έχουν τον Χριστόν αυτόν, εξ Ου τα πάντα και δι' Ου τα πάντα και δι' Ον τα πάντα. Δεν θα παρίδη η Υπεραγία Θεοτόκος ουδένα των αγαπώντων τον Υιόν Της, ουδένα των σεβόμενων Αυτήν, ουδένα των εκδικούντων τα ιερά συμφέροντα της Εκκλησίας. Ουδένα αληθινόν και συνεπή πιστόν!
Ο Μανουήλ Πανσέληνος εφρόντισε να ιστορήση τον Ναόν του Πρωτάτου κατά τρόπον αριστουργηματικόν και δια της ιεράς τέχνης του να αναγάγη τας ψυχάς των εν αυτώ προσευχομένων εις το άγιον αίσθημα της κατανύξεως, άνευ του οποίου αληθής προσευχή, ούτε ηκούσθη ποτέ, ούτε νοείται. Αυτήν την γλυκυτάτην κατάνυξιν αισθανόμεθακαι κατά την αγίαν ώραν ταύτην, την οποίαν επιτείνει η παρουσία εν τω Ναώ των χαριτοβρύτων ιερών Λειψάνων του Αγίου Πρώτου Κοσμά, του υπό των Λατινοφρόνων αναιρεθέντος. Ζητούμεν και του Αγίου Κοσμά την ευχήν και των συν αυτώ Μαρτυρησάντων, συν τη ευχή του εν Αγίοις Προκατόχου ημών Αγίου Νήφωνος, και πάντων των μακαρίων κτητόρων και ανακαινιστών του Ναού του Πρωτάτου, και πάντων των ασκήσει, αθλήσει, ομολογία και ανεγέρσει και συγκροτήσει Μονής και Αδελφότητος διαπρεψάντων Αγιορειτών, ην υπολαμβάνομεν πολύτιμον εφόδιον προς σωτηρίαν.
Ίσως παρά τινων ακούσωμεν παράπονα τινα δια υπερλείανσιν της σκληράς και ανάντους οδού της μοναδικής πολιτείας, εφω και επιβάλλεται πολλή προσοχή, ίνα μή τινα εγκοπήν δώσωμεν εις την Εκκλησίαν. Ίσως παρ' άλλων ακούσωμεν παράπονα δια την περίπτωσιν της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου, η οποία κατέστη περιπεπλεγμένον κουβάριον, ως μη ώφελε, η δε Έντιμος Ελληνική Πολιτεία, δια γνωστούς ημίν και τω Αγιορειτικώ κόσμω και ακατανόητους λόγους, αναβάλλει να εκτελέση τα εκκλησιαστικώς και δικαστικώς αποφασισθέντα και να καταστείλη την αναρχίαν και αντιμοναχικήν ανυπακοήν, και να διευκολύνη την εγκατάστασιν της μόνης νομίμου Αδελφότητος εις την ιστορικήν Ιεράν Μονήν της. Ίσως, πάλιν, παρά τινων υπερευαισθήτων ακούσωμεν μεμψιμοιρίας περί των διεξαγομένων διαλόγων μετά ετεροδόξων ή περί της προς αυτούς επιδεικνυμένης ευγενούς συμπεριφοράς ή τυπικών τινων εκδηλώσεων εν ώρα Λατρείας. Προλαμβάνοντες τους πληροφορούμεν ότι η βαθυτάτη πεποίθησις ημών οτι ημείς έχομεν το πλήρωμα της αληθείας και της χάριτος, και η Ορθόδοξος Εκκλησία είναι, αύτη μόνη, η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Χριστού, μας δημιουργεί την υποχρέωσιν να είμεθα εν διαλόγω μετά των ετεροδόξων, δια να φανερώσωμεν εις αυτούς τας ρίζας των και την πνευματικήν καταγωγήν των και να τους βοηθήσωμεν να επανεύρουν τον παλαιόν εν τη ακριβεία της πίστεως, της λατρείας και της ασκητικής πνευματικότητος εαυτόν των. Ουδέν θυσιάζομεν και τίποτε δεν απεμπολούμεν. Απλώς «αληθεύομεν» προς αυτούς «εν αγάπη», κατά το αποστολικόν. Και το γράμμα των Ιερών Κανόνων γνωρίζομεν, αλλά και το πνεύμα αυτών. Και το πνεύμα αυτό πάση θυσία φροντίζομεν να τηρώμεν, διότι αυτό ζωογονεί, ενώ κάποτε το γράμμα δυνατόν και να αποκτείνη, όπως συνέβαινε και μετον παλαιόν νόμον.
Έν θέλομεν οι πάντες να γνωρίζουν: Το Φανάριον είναι πάντοτε ανημμένον και τηλαυγίζη ζωηρόν και ζωοπάροχον φως Χριστού, το φως της Ορθοδόξου αληθείας, εις τους εγγύς και τους μακράν. Και δια την επάρκειαν του ελαίου της λυχνίας του, παρακαλούμεν όπως μας συνοδεύουν εκτενείς, καθαραί και εγκάρδιοι αι προσευχαί των Αγιορειτών, πάντων των ενταύθα εκλεκτών και πρωτοτόκων τέκνων του.
Ευχάριστουμεν, άγιε Πρωτεπιστάτα, θερμώς δια την υποδοχήν και δια τους ευλαβείς λόγους της αγάπης και του σεβασμού σας εξ ονόματος της Ιεράς Κοινότητος δια στόματος του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας προς τε το πρόσωπον της ημετέρας Μετριότητος και προς την κοινήν πάντων ημών Μητέρα, το Οικουμενικόν Πατριαρχείον. Τα εκτιμώμεν όλα πρεπόντως.
Και νυν, αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω, Δόξα τω Θεώ, ο οποίος μας συνήγαγε και πάλιν επί το αυτό, τον Πατέρα μετά των τέκνων, τον Επίσκοπον της εν Άθω Εκκλησίας μετά του εκλεκτού και αξιονομάστου ποιμνίου του. Έρρωσθε εν Κυρίω πάντοτε, τρέχοντες δι' υπομονής τον προκείμενον υμίν αγώνα της ασκητικής εν Χριστώ αυξήσεως και τελειώσεως, αφορώντες ασκαρδαμυκτί εις τον Αρχηγόν της Ζωής Ιησούν, θαλπόμενοι εν τη μητρική αγκάλη της Θεομήτορος, νουν τηρούντες και την οικουμένην στηρίζοντες δια των προσευχών σας. Έχετε άπαντες άπό καρδίας ολόθυμον την πατρικήν ημών ευχήν και Πατριαρχικήν ευλογίαν.
Ευλογείτε, πατέρες άγιοι!
